Zakaz udzielania i wykonywania zamówień publicznych z udziałem podmiotów rosyjskich – Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576

Podstawa prawna i cel regulacji

Przepisy Rozporządzenia Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 833/2014 w sprawie środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, wprowadzają dwa zakazy w zakresie zamówień publicznych:

• Pierwszy — zakazujący udzielania wszelkich zamówień publicznych lub koncesji objętych zakresem dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.
• Drugi — zakazujący dalszego wykonywania wszelkich zamówień publicznych objętych zakresem dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.

Zakaz udzielania nowych zamówień

Zakaz udzielania nowych zamówień obowiązuje od 9 kwietnia 2022 r. Obejmuje on wszelkie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz koncesje, których beneficjentami lub uczestnikami są podmioty wskazane w art. 5k rozporządzenia 833/2014.

Zakaz wykonywania zawartych wcześniej umów

Drugi z zakazów dotyczy dalszego wykonywania zamówień publicznych. Rozporządzenie doprecyzowuje, że nie ma on zastosowania do umów zawartych przed 9 kwietnia 2022 r., o ile są one wykonywane do dnia 10 października 2022 r.

Oznacza to, że do 10 października 2022 r. umowy mogły być realizowane, pod warunkiem że zostały zawarte przed 9 kwietnia 2022 r. Po tym terminie wszelkie zamówienia lub koncesje, których wykonanie wiązałoby się z udziałem podmiotów objętych sankcjami, nie mogą być kontynuowane.

Obowiązek weryfikacji przez zamawiających

Od dnia 10 października 2022 r. żadne zamówienie publiczne ani żadna koncesja nie mogą być wykonywane, jeżeli ich realizacja wiązałaby się z udziałem podmiotów wskazanych w art. 5k rozporządzenia 833/2014.

W praktyce oznacza to, że zamawiający zobowiązani są do weryfikacji, czy obowiązujące umowy mogą być dalej realizowane, a także czy wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy nie należą do grupy podmiotów objętych sankcjami.

Oświadczenia wykonawców i zakres weryfikacji

Zamawiający mają prawo żądać od wykonawców złożenia oświadczeń o braku podstaw do wykluczenia, o których mowa w art. 5k rozporządzenia. Obowiązek ten ma szeroki zakres i obejmuje również:

• podwykonawców,
• dostawców,
• podmioty, na których zdolności wykonawca lub koncesjonariusz polega — w sytuacji, gdy przypada na nie ponad 10% wartości zamówienia lub koncesji.

Podsumowanie

Rozporządzenie 2022/576 wprowadziło kompleksowy zakaz udzielania i wykonywania zamówień publicznych z udziałem podmiotów rosyjskich i powiązanych, nakładając na zamawiających obowiązek aktywnej weryfikacji oraz uzyskania stosownych oświadczeń od wykonawców i ich partnerów. Celem tych regulacji jest uniemożliwienie udziału podmiotów powiązanych z Federacją Rosyjską w realizacji kontraktów publicznych na terenie Unii Europejskiej.